Ons huis is vol met lijstjes. Onthoudlijstjes, to-do-lijstjes en prioriteitenlijstjes. Alles vanaf de kleine details die nog gedaan moeten worden aan het huis, tot de personen die we nog te eten willen uitnodigen. Lijstjes zijn goed. Iedere keer wanneer je weer iets hebt toegevoegd, voelt het alsof je echt iets aan de kwestie hebt gedaan. Welhaast geheel zonder inspanning ben je tenminste begonnen met er iets aan te doen. De volgende dialoog is niet geheel uit de duim gezogen:
‘Heb je de rubberen pakking van de kraan in de badkamer vervangen?’
‘Nee, maar ik heb het opgeschreven.’
‘Goed zo!’

We schrijven en vinken af, en wanneer we genoeg hebben afgevinkt schrijven we de rest op een nieuw lijstje over. Wanneer er te veel lijstjes zijn, kun je het beste nog een lijstje maken en daarop de lijstjes van hoge naar lage prioriteit rangschikken. Ik heb taken opgeschreven die gedurende meerdere maanden van lijstje naar lijstje zijn verplaatst, zonder dat ik ze afwerkte. Toch is dat niet zinloos. Het zit in de pijplijn.

Deze week waren wij met onze agenda’s bij elkaar gaan zitten voor een poging om onze vrije weken voor de komende zomer te inventariseren. Het gebeurt maar al te gauw dat je de drukte van de spitsuren in het leven meeneemt op vakantie. Je moet voor zoveel dingen tijd vinden in de vakantie: tijd voor je ouders die steeds meer op leeftijd komen, tijd voor familie en vrienden, voor uitstapjes, tuinieren, reizen en een enorm aantal barbecuemomenten. Allemaal erg leuke dingen, maar als je niet uitkijkt – en het aantal activiteiten wat uitdunt – loop je het risico dat je, eenmaal terug op je werk, met ongeveer dezelfde hartslag begint als toen je vakantie inging.

Net toen ik een vakantiecolumn aan het schrijven was over een to-do-lijst, ontstond opeens het idee om alles om te draaien. Waarom maken we in plaats daarvan niet een niet-to-do-lijst? Kortweg ‘het niet doen van dingen en dat in de juiste volgorde’, zoals een vriend van me dat noemt. Wat zouden we deze zomer gewoon kunnen laten rusten? Welke dagelijkse routines kunnen we een paar weken overslaan zonder dat er een crisis uitbreekt?

Wij zagen in dat deze zaken de meeste rust nodig hebben: onze ambities, onze eigen verwachtingen van onszelf en dat wat volgens ons anderen van ons verwachten. In dit geval kan de niet-to-do-lijst van groot nut zijn. Het huis hoeft niet tiptop in orde te zijn wanneer we vrij hebben, je hoeft niet met alles klaar te zijn wanneer de gasten komen, je hoeft niet te socializen met alle mensen die je kent tijdens die ene, korte zomer.

De lijst nam tijdens die avond toe in omvang en de druk verminderde stapsgewijs. Wij begonnen te beseffen dat de niet-to-do-lijst ruimte maakte voor andere zaken: je nog eens omdraaien in bed, nog even blijven liggen, nietsdoen, de dag maar laten voorbijgaan, rustig aan doen en andere belangrijke zaken die zorgen dat je als mens heel blijft.

Alreeds in de veertiende eeuw schreef Maarten Luther: ‘Men dient God ook door niets te doen, ja, daardoor wellicht het meest.’ Was die uitspraak destijds van belang? Is het dan niet nodig om dat vandaag opnieuw te roepen, nu er bouwmarkten zijn die een slagzin als deze voeren: ‘Er is altijd wel iets wat moet worden gedaan’?